ماجرای بسته شدن عقد اخوت میان پیامبر و امام علی علیه‌السلام

قبل از ورود رسول خدا(ص) به شهر یثرب اختلافات ریشه‏دارى میان دو تیره ساکن این شهر حکومت مى‏کرد و هر چند وقت‏یک بار این دو تیره یعنى اوس و خزرج به

 جان هم مى‏ریختند و پس از کشت و کشتار و ویرانى‏هاى زیادى که به بار مى‏آوردند براى مدتى دست از جنگ مى‏کشیدند. در کنار این دو قبیله جمعى از یهود

نیز که از طوایف مختلفى چون‏«بنى قینقاع‏»، «بنى النضیر»، «بنى قریظة‏»، «بنى ثعلبة‏»و دیگران بودند در طول سالها یا قرنهاى متمادى تدریجا بدین شهر هجرت

کرده و زمینهاى بسیارى در شهر و اطراف آن خریدارى نموده و به کار تجارت و صنعت مشغول شده بودند و چون از نظر تمدن و فرهنگ و صنعت و به خصوص هوش

و استعداد در جمع ثروت بر ساکنان یثرب فزونى داشتند کم‏کم ثروت و تجارت و اقتصاد و بازار آن شهر را در اختیار خود درآورده و قبضه کرده بودند، و خود این

یهودیان یک عامل مؤثرى براى ایجاد اختلاف و دامن زدن به آتش تفرقه بودند زیرا سود و بهره و آسایش آنها در این کار بود...

 

رسول خدا(ص)براى پایان دادن به اختلاف میان دو قبیله اوس و خزرج و کوتاه کردن دست‏یهود غارتگر به کمک وحى الهى قراردادها و طرحهایى تدوین کرد که به

عقیده مورخان و دانشمندان محکمترین پایه پیشرفت اسلام با همین طرحها و قراردادها پى ریزى شد و پس از چندى از همین مردم مختلف العقیده و ناتوان، امت

 واحد و ملتى نیرومند تشکیل داد و شهر یثرب به صورت بزرگترین پایگاه سیاسى و نظامى جزیرة العرب درآمد، و بدین وسیله اسلام در سراسر جهان توسعه

یافت. و از جمله کارهاى لازم و مهمى که انجام شد پیمان برادرى و اخوتى بود که آن حضرت میان مهاجر و انصار بست و بدین ترتیب مهاجرین را که احساس غربت و بى کسى مى‏کردند از پریشانى رهایى بخشید و خود نیز در این پیمان اخوت شرکت‏جسته و على(ع) را به عنوان برادر خویش انتخاب کرد، و بدو که در

مراسم مزبور ایستاده بود و برادر شدن یک یک از مهاجر و انصار را نظاره مى‏نمود رو کرده و فرمود: - تو هم برادر من باش. و این یکى از موارد استثنایى بود که

میان دو نفر که هر دو مهاجر بودند عقد اخوت و برادرى بسته مى‏شد.

پیغمبر اکرم میان هر یک از مهاجرین و انصار عقد اخوت بست‏ و طبق قاعده باید میان علی علیه‌السلام که از مهاجرین است و یکی از انصار عقد اخوت برقرار بکند

 ولی با هیچیک از انصار عقد اخوت برقرار نکرد . نوشته‏اند که علی علیه‌السلام آمد نزد پیغمبر و فرمود : یا رسول الله ! پس‏ برادر من کو ؟ شما هر کسی را با یکی

 برادر کردید . برادر من کو ؟ فرمود : » انا اخوک « من برادر تو هستم . این یکی از بزرگترین افتخارات‏ امیرالمؤمنین است که نشان می‏دهد امیرالمؤمنین در میان

صحابه پیغمبر یک‏ وضع استثنائی دارد ، او را نمی‏شود با دیگران همسر کرد ، هم تراز و قرارداد ، و الا خود پیغمبر علی القاعده باید مستثنی باشد و تازه اگر هم‏

مستثنی نباشد ، پیغمبر هم از مهاجرین است و باید با یکی از انصار عقد اخوت ببندد ، و علی علیه‌السلام هم با یکی از انصار . ولی نه ، میان خودش و علی

علیه‌السلام عقد اخوت بست . این بود که این سمت برادری و این شرف‏ برادری برای همیشه ب رای علی علیه‌السلام باقی ماند و خود حضرت از خودش به‏ این

سمت یاد می‏کند و دیگران هم می‏گویند : اخو رسول الله برادر پیغمبر . علی پسر عموی پیغمبر بود از نظر نسب ، ولی می‏گویند برادر پیغمبر . به‏ اعتبار همین

است .

ضمنا باید دانست که این پیمان را رسول خدا(ص) دو بار یکى در مکه و میان مسلمانان مکه و قریش و دیگرى در مدینه و میان مهاجرین از یک طرف و انصار از یک

سو بست، و در هر دو مرتبه على بن ابیطالب را برادر خود گردانید. و این را هم بدانید که داستان پیمان برادرى و اخوت على(ع)را با رسول خدا(ص)در مکه و مدینه

 بیش از بیست نفر از سیره نویسان و محدثین اهل سنت در کتابهاى خود نقل کرده‏اند.از جمله: کتاب الصحیح من السیره، ج 3، ص 60.